Wat het beroep van de beleggers brutaal maakt, is dat het bij deze kwestie niet gaat over het eigendom an sich, maar om de verdiensten uit het bezit. Het kabinet heeft niet het voornemen woningen af te pakken, maar is slechts van plan de inkomsten uit die woningen enigszins te reguleren. ‘Schending van mensenrechten!’ aldus de beleggers. Daarmee suggererend dat niet alleen eigendom een mensenrecht is, maar ook geld verdienen met dat eigendom, geld met geld maken. Zouden de schrijvers van de verdragstekst uit 1952 met ‘ongestoord genot’ werkelijk bedoeld hebben ‘verdienen aan’? In de van oorsprong Engelse tekst staat ‘peacefully enjoy’. In de wereld van beleggers wordt dat misschien via ‘vredig genieten’ verbasterd tot rentenieren, maar logischer is ‘in vrede genieten’. En genieten is niet hetzelfde als geld verdienen.

Het ontzag voor kapitaaleigenaren en hun toekomstige verdiensten is in Nederland van oudsher groot. Toen een jaar of acht geleden gesproken werd over het weer publiek maken van de particuliere zorgverzekeraars – waar is die discussie trouwens gebleven? – boekte het CPB er bij de doorrekening van verkiezingsprogramma’s meteen een prijskaartje voor in: een compensatie van twintig miljard euro voor de private zorgverzekeraars, vanwege gemiste toekomstige inkomsten.

Het kabinet biedt de energiebedrijven die in 2030 hun kolencentrales in Nederland moeten sluiten hiervoor miljarden. De energiebedrijven vinden het niet genoeg en beroepen zich op, jawel, het EVRM. Ze eisen veel meer gemeenschapsgeld. Dat is de achterkant van de ontroerende groene tv-reclames van Vattenfall en consorten. Bovenop het sluitingsgeld krijgen centrales ook nog eens anderhalf miljard euro compensatie, omdat ze de komende paar jaar minder mogen produceren dan ze van plan waren. En dat terwijl het EVRM eigenlijk heel duidelijk is: ‘tast op geen enkele wijze het recht aan dat een staat heeft om die wetten toe te passen die hij noodzakelijk oordeelt om het gebruik van eigendom te reguleren in overeenstemming met het algemeen belang’. Het helpt dan overigens wel als die staat goede wetgeving maakt. Dat de vermogensrendementsheffing onderuitging, had mede te maken met de knullige vormgeving van de heffing. Goede wetgeving maken dus, en vooruitkijken. Bij de kolencentrales helpt het niet dat het kabinet-Balkenende IV in 2007 nog akkoord ging met de bouw van drie nieuwe kolencentrales. Maar ook dan blijft het de verantwoordelijkheid van bedrijven of ze deze wel of niet neerzetten. Klimaatbeleid wordt heel duur als iedereen die van plan was geld te verdienen met de uitstoot van CO2 gecompenseerd moet worden. En democratie wordt een relatief begrip als een parlement geen besluiten kan nemen over zorgverzekeraars of over bijvoorbeeld een verbod op private equity in de kinderopvang, zonder daar miljarden compensatie voor neer te tellen.

Het is tijd dat het algemeen belang doorslaggevend wordt.