Je zal anno nu maar Kamerlid zijn. Om heel veel redenen is dat op dit moment nogal doorbijten, vermoed ik, maar ik beperk me hier tot één onderwerp: de opmars van private equity. De Tweede Kamer, dat mag ook weleens gezegd, onderneemt voortdurend actie om iets tegen die opmars te doen. En niet met eenzame moties van een paar partijen, maar Kamerbreed, of bijna Kamerbreed. Moties, Kamervragen en stevige debatten waarin het woord ‘sprinkhaankapitalisten’ veelvuldig valt. Maar het kabinet doet… helemaal niets. Alsof de democratie er voor Jan Doedelinga zit.

Vorig jaar september nam de Kamer met bijna algemene stemmen een motie aan van Pieter Omtzigt en de ChristenUnie. Het kabinet moest binnen een maand een onafhankelijke adviescommissie instellen over hoe de rol van private equity ‘fors terug te dringen in sectoren die grotendeels collectief worden bekostigd, maar ook in (familie)bedrijven’. De volksvertegenwoordigers maken zich niet alleen zorgen over de rol die private equity speelt in de zorg, de kinderopvang en de volkshuisvesting, maar ook in het ‘gewone’ bedrijfsleven. ‘Binnen een maand een onafhankelijke adviescommissie’, het stond er helder. Demissionair minister Adriaansens van Economische Zaken kwam na een maand met een procedureel briefje dat ze voor het eind van dat jaar met een inhoudelijk antwoord zou komen. Dat gebeurde niet, dus stuurde de Kamer maar weer een herinnering. Er kwam opnieuw een procedureel briefje terug. De adviescommissie is er dus nog altijd niet.

Bij dezelfde Algemene politieke beschouwingen vroegen de ChristenUnie en de SP om wettelijk te regelen dat private equity geweerd wordt uit de huisartsenzorg. Ook weer gesteund door een brede meerderheid van zestien partijen, zij het niet door de VVD en D66. De minister, toen nog Ernst Kuipers van D66, liet drie maanden later per brief weten dat zo’n verbod ‘juridisch niet uitvoerbaar maar ook niet wenselijk’ is. Dus vroeg de Kamer waarom niet. Het recente antwoord van minister Conny Helder, die de inmiddels naar Singapore vertrokken Kuipers verving, belooft weinig goeds: een verbod op private equity in de huisartsenzorg zou volgens haar indruisen tegen de vrijheid van ondernemerschap, de vrijheid van eigendomsrecht en de vrijheid van kapitaal.

Duizelt het u ondertussen een beetje van alle moties, vragen en andere acties van de Kamer over dit onderwerp? Mij eerlijk gezegd wel, toen ik er even indook. Maar je ziet vooral een zeer bezorgde Tweede Kamer die ongeveer alles probeert, en steeds in een vat palingen terechtkomt.

Vorig jaar juni al vroeg de Kamer, op initiatief van CDA en SP, om een onderzoek naar de effecten van de opmars van private equity in de hele zorg. Dat onderzoek is toegezegd, maar het is er nog niet. Het doet ondertussen wel dienst als handig alibi voor het kabinet om voorlopig niks aan private equity in de zorg te hoeven doen. Toen begin dit jaar uit een Amerikaans onderzoek bleek dat er in ziekenhuizen van private equity meer medische complicaties zijn, stelde de SP Kamervragen. Het antwoord van minister Helder: we moeten eerst rustig de uitkomsten afwachten van ons onderzoek. Alleen laat ze wel vast weten dat private equity en andere commerciële bedrijven in de zorg een ‘waardevolle aanvulling’ zijn, en dat juist private equity ‘voorkomt dat patiënten toegang tot huisartsenzorg verliezen’. Blijkbaar hoefde ze daarvoor de uitkomsten van het onderzoek niet af te wachten.

Vanwaar toch al die onwil van het kabinet? Het zal veel te maken hebben met de keiharde en goed georganiseerde lobby vanuit de commerciële zorgverleners. Een lobby waar de ministeries van VWS en Economische Zaken niet tegen bestand zijn, zo blijkt steeds weer. Neem alleen al de reacties op het Wetsontwerp integere bedrijfsvoering zorg- en jeugdhulpaanbieders (Wibz). De hoeveelheid Zuidas-advocaten die in stelling is gebracht om verwarring te zaaien, te dreigen en te paaien en zo de wet te ondermijnen is indrukwekkend. De Wibz, die het winst-maken in de zorg een heel klein beetje beoogt te reguleren – niet te verbieden maar te reguleren – laat inmiddels al vijf jaar op zich wachten. Lobby is soms sterker dan democratie.