Minstens eens per week krijg ik een mail van ze. ‘Twee gratis e-bikes bij aankoop van een vakantiewoning’, ‘Investeer in een vakantievilla op het toeristische Waddeneiland Texel!’ Die mails zijn m’n eigen schuld; in het kader van wat participerende journalistiek meldde ik me een tijdje geleden aan voor een kijkdag van EuroParcs, een van de recreatiemultinationals die overal in Nederland campings en stacaravanterreinen opkoopt om er bungalows neer te zetten. Tot verdriet van de gebruikers van de opgekochte recreatieterreintjes en van iedereen die hart heeft voor landschap en natuur.

De bungalows worden vervolgens met grote marges én met heel veel kleine lettertjes verkocht aan particulieren – waarbij de recreatieketen ook nog eens een groot deel van de verhuuropbrengst blijft opstrijken. Dat ging een tijdje goed. Maar de stroom van particuliere ‘investeerders’ in recreatiewoningen is opgedroogd, hoeveel gratis e-bikes en andere lokkers EuroParcs ook in het vooruitzicht stelt. In tijden van corona en nul rente op spaargeld leek het kopen van zo’n chalet misschien aantrekkelijk, maar die tijd is voorbij. En nu is EuroParcs in grote problemen. En datzelfde, zeggen kenners, geldt binnenkort mogelijk ook voor de andere recreatieketens.

Dat krijg je als je bedrijfsmodel gebaseerd is op een vorm van piramidespel: overnames financieren met hoge schulden, die alleen houdbaar zijn door steeds nieuw geld aan te trekken. Bovendien ging EuroParcs onlangs nat bij de rechter. De kopers worden lekker gemaakt met het idee dat ze eigenaar worden van de recreatiewoning, maar het blijkt in veel gevallen slechts om een gebruiksrecht te gaan, EuroParcs blijft eigenaar. Een van de kopers spande een zaak aan en kreeg gelijk: dit is pure misleiding. Het bedrijf moet de koopsom terugbetalen, en minstens achthonderd andere misleide kopers kunnen ook hun geld terugvragen.

Het bedrijf houdt het er zelf trouwens liever op dat het in de problemen is doordat de schoonmaakkosten van recreatiewoningen zo zijn gestegen. (Die schoonmakers toch! – altijd al gedacht dat zij veel te hoge lonen eisen!)

EuroParcs is grotendeels in handen van het private-equityfonds Waterland. Het fonds kreeg vorige maand maar liefst vier pagina’s in Het Financieele Dagblad om te vertellen hoe goed het bezig is. Afgelopen 25 jaar kocht Waterland elfhonderd bedrijven in Europa op, om deze steeds na een jaar of vier, vijf weer van de hand te doen. In Nederland is het op dit moment onder meer eigenaar van kinderopvangketen Partou (zevenhonderd vestigingen), een groot accountantskantoor, restaurantketen Happy Italy en nog zo’n twintig andere bedrijven en ketens. EuroParcs is voor Waterland een van de ‘bleeders’: het levert geen geld op maar er moet geld bij.

Even leek de redding nog te komen van het nieuwe kabinet. In het hoofdlijnenakkoord stond immers dat de coalitie overwoog om recreatiewoningen tot gewone, permanente woningen te verklaren. Kassa! Dan worden de woningen al gauw drie keer zoveel of nog meer waard. De bungalowparken liggen in de mooiste landschappen, vaak in of bij een beschermd natuurgebied. Gebieden waar, als de normale procedures voor woningen waren gevolgd, nooit gebouwd had mogen worden. Maar zet je een bestaande camping om in een bungalowpark en worden die bungalows vervolgens tot gewone woningen verklaard, dan is het een ander verhaal. Het toestaan van permanente bewoning zou er in één klap voor kunnen zorgen dat de recreatiemultinationals kapitaal genoeg hebben om nog veel meer campings en stacaravanterreinen op te kopen en om te zetten in bungalowparken.

Maar hoe hard EuroParcs en kornuiten ook gelobbyd hebben (‘we helpen de woningnood oplossen!’, ‘het is heilzaam voor de krimpgebieden’, ‘er wordt nu toch ook al gewoond, dus waarom niet permanent?’), in het regeerprogramma is het voornemen eerder afgezwakt dan geconcretiseerd. (‘Daarbij gaat het mogelijk om het permanent bewonen van vakantiewoningen’, staat er).

Ondertussen worden overal in Nederland de gebruikers van campings die opgekocht dreigen te worden, steeds weerbaarder. Meerzicht aan het Leekstermeer werd teruggekocht door de gebruikers. In Zandvoort, Burgh Haamstede en tal van andere plaatsen kregen de gebruikers gelijk van de rechter: zij mogen voorlopig blijven zitten.

Als het kaartenhuis van EuroParcs en anderen instort, zijn daar binnenkort geen rechtszaken meer voor nodig.