Daar is in dit geval echt weinig reden toe. Er zijn immers tal van tijdelijke oorzaken voor de huidige krapte. Het ziekteverzuim is anderhalf keer zo hoog als vóór corona. Er gingen de afgelopen jaren veel minder bedrijven failliet dan gebruikelijk, want de coronasteun hield niet alleen gezonde bedrijven overeind maar ook ongezonde. We leven massaal onze ‘inhaalvraag’ uit, van consumptie, uitjes én van opgenomen vakantiedagen. Allemaal oorzaken die duiden op de tijdelijkheid van de krapte. Alleen al het extra ziekteverzuim scheelt dagelijks zo’n 160.000 arbeidskrachten. Historisch is krapte eerder uitzondering dan regel: de werkloosheid was de afgelopen halve eeuw slechts gedurende zeven jaar lager dan vier procent.

Dat doet niets af aan de huidige ellende van oplopende werkdruk en verminderde dienstverlening. Maar degenen die de huidige krapte duiden als structureel, lijken de oplossing belangrijker te vinden dan de analyse. Meer werken! En dan niet even tijdelijk meer werken omdat collega’s ziek thuis zitten, maar structureel. Laten we het ‘bakkeren’ noemen. Voor mensen die graag meer uren zouden maken maar daarvan worden weerhouden door onmogelijke werkroosters, gebrek aan kinderopvang of ontbrekende reiskostenvergoeding is het natuurlijk mooi als die knelpunten eindelijk worden opgelost. Levert de krapte toch nog wat goeds op. Maar een algemeen pleidooi om meer te werken in een rijk land met een schokkend percentage burn-outs is het paard achter de wagen spannen.

Nederlanders werken anno 2022 meer dan ooit tevoren. Ja, u leest het goed. Deel je het totaal aantal uren dat we met z’n allen werken door het aantal inwoners van Nederland, dan werken we méér dan ooit. Weliswaar meer in deeltijd dan vroeger, maar wel door beide partners, en tot op veel latere leeftijd. En dat betekent dat al het andere – de zorg voor kinderen, ouders, de buurt, de rest van het leven – in kortere tijd gepropt moet worden. Is het werkelijk de bedoeling om, op de golf van de huidige tijdelijke krapte, die druk nog verder op te gaan voeren?

Maar die vergrijzing dan, waardoor er in de toekomst minder werkenden zijn in verhouding tot de totale bevolking? Die vergrijzing kan een mooie aanleiding zijn om eindelijk slimmer te gaan werken in plaats van meer. Door steeds het arbeidsleger te vergroten – eerst met gastarbeiders, toen met vrouwen, toen met studenten en het opschuiven van de pensioenleeftijd – was slimmer werken decennialang niet nodig. Het maakte werkgevers lui. Om de vergrijzing op te vangen is het al genoeg als Nederland elk jaar een heel klein pietsie slimmer gaat werken; in economische termen het verhogen van de arbeidsproductiviteit met nog geen half procent per jaar. Weg met de decennialange luiheid.